Raporto verkita de Yves Nevelsteen helpe (enhave) de la broŝuro Quand l’art prend le métro kaj (traduke) de Google Translate.
Tagmanĝo kaj promenado en Brusela metroo por malkovri ties artaĵojn far belgaj artistoj
Evento en Eventa Servo: https://eventaservo.org/e/028983
Ni tagmanĝis en la barata restoracio BOMBAY INN, Rue de la Fourche 38 Greepstraat, 1000 Bruselo. Ni estis 15-ope!
Barbara POTERUCHA gvidis viziton de la artaĵoj de la Brusela metroo far belgaj artistoj. Por tiu tago ni bezonis tuttagan bileton « BRUPASS 1 tagan » kiu estis akirebla ĉe STIB-MIVB haltejo-aŭtomatoj, metrostacioj kaj Bootik-oj por 7,80€.
Enkonduko
Kiam, en la fruaj 1960-aj jaroj, metroprojekto en Bruselo realiĝis, la projektistoj imagis ĉi tiun novan subteran reton kiel malferma, vigla kaj originala medio, el kiu Arto ne povis foresti. Ĉiuj stacioj ankaŭ devis esti malsamaj per ilia formo, aŭ per la naturo de ilia kompletigo, konservante unuecon en ilia ornamado. La vojaĝanto tiel vidas staciojn preterpasi, ĉiu dotita per atmosfero kaj de sia propra identeco en kiu tamen li trovas konstantajn elementojn, kiuj permesas al li orientiĝi.
Iom antaŭ la ekfunkciigo de la unuaj antaŭmetrostacioj, fine de 1969, estis kreita arta komisiono.
Ĝia misio estas konsili la Ministron pri Komunikado pri la elekto de artistoj, al kiuj oni povus konfidi mendojn de artaj verkoj destinitaj al ornamado de stacioj. Ĝi ankaŭ respondecas pri monitorado de projektoj kaj ilia ekzekuto.
Ekde 2015, la Arto kaj Arkitekturo-Unuo, kreita ene de la Brusela Moviĝeca Regiona Administracio kaj STIB, respondecis pri la reklamado, elekto, instalado kaj prizorgado de artaĵoj en metrostacioj. Ĝiaj rekomendoj estas submetitaj al la aprobo de la regiona Ministro pri Moviĝeblo kaj Publika Konstruo, kiu ankaŭ proponas artajn integriĝojn.
Ĝis nun pli ol 90 artaĵoj ornamas la kajojn, interetaĝojn kaj koridorojn kaj donas sian animon al la 69 stacioj de metroo kaj antaŭmetroo. Ĉiuj ĝenroj estas reprezentitaj: pentraĵoj, skulptaĵoj, fotoj, vitraloj…, same kiel ĉiuj materialoj: de kanvaso ĝis bronzo kaj de ligno ĝis vitro, inkluzive de ŝtalo.
Konscie aŭ ne, dekoj da miloj da vojaĝantoj kontaktas la nuntempan arton ĉiutage, sen limo. La verkoj kontribuas doni al la stacioj tion, kio faras ilin pli ol nur trairejo: loko de vivo.
69 stacioj estas multe! Barbara elektis por ni jenajn naŭ staciojn:
Saint-Catherine (Sankta Katarino)
Enkondukante la freŝecon de printempo en la metrostacion, tio estas la celo de Thierry Renard kreante sian verkon “Millefeuille”. Koloraj tulipoj estas aplikataj per ekranprintado sur la muroj de la stacidomo kaj celas alporti iom da “printempa freŝeco” en la ĉiutagan vivon de preterpasantoj. La floroj ankaŭ reflektas la diversecon de individuoj: multkoloraj aŭ diskretaj, malfermitaj aŭ rezervitaj, fieraj aŭ mallaboremaj.
Por vojaĝantoj, la tulipoj sur la moleo kontraŭe estas okulfrapaj sed tamen trankviligaj, dum la proksimeco de la floroj sur la muro malantaŭ ĝi estas sufiĉe maltrankviliga.
La ĉeesto de floroj en la kelo igas la mondon pensi renverse; la ideo descendi subtere por retrovi la naturon de la aera mondo. Estas ankaŭ la deziro de la artisto proponi al la spektanto per “Millefeuille” ion rilatan al la samnoma deserto: iom krome por bona tago kaj por griza tago.
Étangs noirs (Nigraj lagetoj)
La artisto volis reprezenti la nigrajn lagetojn kiuj siatempe staris en la loko de la stacio. La surfaco de tiuj ĉi lagetoj estis malklara, plena de zorgo kaj allogaj danĝeroj. Ĉio ĉi tiu atmosfero estas farita de la resonancoj de frosta malhela bluo, kun pli helaj, moveblaj makuloj de flava, verda, malva kaj bruna, kiuj lasas al vojaĝantoj la liberecon de interpreto laŭ sia imago. Ĝuste la foresto de la fascinaj lum- kaj ombro-efektoj de akvaj reflektoj distingas ĉi tiun verkon de Burssens disde “Etang aux nymphéas” de Monet, kiun “Les Etangs Noirs” neeviteble elvokas.
La pentraĵo de Jan Burssens (4x14m) estas tre abstrakta sed la metafore inklina spektanto povas vidi plantojn, florojn, aŭtunfoliojn, reflektojn de lumo kaj suno kaj malhelan akvon. La “Etangs Noirs” estis anstataŭigitaj per domoj kaj oficejoj kie homoj vivas aŭ laboras, dum antaŭe, ekzistis la profunda trankvilo de akvo kaj planto kaj besta vivo.
Sub influo de impresionistoj, ĉefe Claude Monet. La artisto provas respeguli la akvon.
Barbara rakontis en la stacidomo anekdoton pri juna poliglota esperantisto Elly Staes kiun ŝi konis. Elly renkontis Zamenhof dum la kongreso en Kembriĝo – iĝis 103 jarojn (vivis ĝis 1999).
Beekkant
Guy Vandenbranden – abstrakta vitroartaĵo kun geometriaj formoj. Tamen plasta, fakte. Mankis la lumo dum nia vizito, bedaŭrinde.
Ĉi tiu vitralo konsistas el 15 sinsekvaj elementoj, kie la egala distribuo de la bazaj geometriaj formoj estas akompanata de regula ripeto de la koloroj. Ili revenas plurfoje sed ĉiufoje en malsamaj formoj kaj je malsamaj altecoj. Ĉi tiu integriĝo estas perfekta ĉar la komponado estas esenca parto de la muro mem kaj samtempe plenumas lumineskan funkcion. Geometria abstraktado reflektas lian serĉon de ekvilibro en kaj formoj kaj koloroj.
La horizontalaj, vertikalaj kaj diagonalaj linioj estas ligitaj unu kun la alia kaj alternas kun kvadrato, rektangulo kaj triangulo. La rilato kun la metala kaj geometria konstruo de la tegmento, la efiko de lumo, la koloro kaj la lumeco de la vitro donas al la tuto tre estetikan aspekton kaj plenan de karaktero.
Simonis
Berlinde de Bruyckere. Tapiŝo. Oni sentas sin kiel en hejmo. Trankvile. Sekure. Harmonie kuniĝas kolorojn kun belaj formoj.
Roger
“LA KOLOROJ DE SOLIDECO” | 2004 Ĝi estis produktita de Gino Tondat, laŭ projekto de Pjeeroo Roobjee, kaj donacita al la Brusela-Kapitala Regiono fare de “Welzijnszorg” kaj la flandra kristana laborista movado. Ĝia celo estis levi publikon kaj registaran konscion pri malriĉec-rilataj temoj. Tiu ĉi laboro estas do la kulmino de granda kampanjo organizita sub la slogano “Donu koloron al solidareco”. Publika partopreno rezultigis peticion subskribitan fare de 270,000 homoj, kiuj ĉiu alportis malgrandan pecon el mozaiko por simboli la agon. Temas pri mozaika bareliefo, kiu heligas la bilethalon de la stacidomo Rogier, apud la finstacio de tramoj 25 kaj 55. Mozaika bareliefo.
Ni ne vizitis tiun artaĵon, sed ja ĉi tiun mozaikan, kiu ankaŭ pendis en la sama stacio:
Botanique
Ĉi tiu verko rilatas al la metroa trafiko. Rondaj ŝtaltuboj en primaraj koloroj kaj malsamaj densecoj elvokas tramliniojn, tiel memorante ke la stacio unue estis funkciigita kiel antaŭ-metroo. La teknika evoluo baziĝas ĉefe sur la modula asocio kaj la kurbeco de rondaj ŝtalaj tuboj kun ses centimetroj en diametro. La ĉefaj kulminaĵoj estas helblua, hela marblua, helverda, blanka, flava, oranĝa kaj ruĝa. La verko havas du nomojn: “Tramizado fluida / Tramizado sinkopa”; la neoksideblaj strukturaj elementoj reflektas, per du malsamaj ritmoj, la specifan karakteron de la du aroj kiuj frontas unu la alian kaj kiuj siavice reflektas la koncepton de movado. La ŝtalo estis emajlita en la forno por pliigi sian reziston al ŝokoj kaj faciligi prizorgadon. Altreliefoj en pentritaj emajlaj tuboj unu kontraŭ la alia.
Madou
“Portretoj de Virinoj” | 2016 NORA THEYS. En 2015, la ASBL Amazone, kunlabore kun la STIB kaj la Brusela-Kapitala Regiono, faris enketon pri la uzo de publikaj transportoj kaj spaco fare de virinoj. La projekto finiĝis arte kaj simbole en la metrostacio Madou, kie honorloko ricevis kvar portretojn de Nora Theys. Ili reprezentas kvar Tenoodoise virinojn kiuj partoprenis la enketon. Por la okazo, la stacio estis renomita Madouce. Oleo-pentrado sur kanvaso.
Arts-loi
Stacidomo refarita antaŭ kvin jaroj.
Ĉi tiu bareliefo subtenata de du cirklaj motivoj sur la flankaj muroj de la kajoj aperas kiel triumfa arko (tial ĝia titolo “Isjtar”, la diino kiu donas sian nomon al unu el la pordegoj de Babilono dum la regado de Nebukadnecar). Ĉi tie, la opozicio estas malfermitaj cirkloj-kvadratoj kaj fermitaj cirkloj-kvadratoj en du tonoj.
La kvin elementoj de la timpano kaj la du paneloj sur la flankmuroj formas sintezon de la figuraĵo de Gilbert Decock.
Decock mem priskribis la evoluon de la kvinparta friso tiel: “La kvadrato venas de malsupre maldekstre, malantaŭ la malfermaj cirkloj, ĝi aperas antaŭe, kadro post kadro, ĝis ĝi iĝas fermita kapmotivo dekstren. Tiu laŭpaŝa alveno al la malfono proponas la kontinuecon de bildstrio. Ĉi tiu reguleco, tamen, estas (konscie) interrompita de la forte akcentita malferma vitro.”
Bareliefo en lakita ligno.
Laŭ iniciato de la administrantoj de la renovigejo de la stacio, Jeroen de Vlaminck, artisto-fotisto, estis invitita por foti la laboron kaj preni portretojn de laboristoj en sia laborejo. Liaj fotoj reliefigas la kuraĝon kaj aŭdacon de ĉi tiuj viroj, kiuj laboras nokte por plibonigi nian ĉiutagan moveblecon. La fotisto regas ĉi tiun apartan medion, laboris tie mem. De la mez-2000-aj jaroj, li praktikis kiel fotisto sur la lokoj kie li laboris. Fotoj presitaj sur glumarkoj.
Se vi volas scii pli…
Je la fino ni parolis pri artaĵo de Hankar. Unua vizitebla artaĵo en la metroo. Tiun ni ne vizitis pri tempomanko. Eble venontjare ni faru tion?
Nikolao rakontis, ke la atako de la 22-a de marto 2016 en la stacio Maalbeek detruis parton de la laboro de Benoît Van Innis. La artisto proponis anstataŭigi la difektitan freskon (situanta ĉe la enirejo sur la Chaussée d’Etterbeek-flanko) kun nova laboro omaĝe al la viktimoj, reprezentante olivarbon. Simbole trempita de mesaĝo de espero kaj paco, “L’Olivier” estis produktita per la samaj teknikoj: emajla farbo, kiun li aplikas per peniko sur ceramikaj kaheloj, antaŭ ol baki ilin por doni materialan reziston. Poemo de la hispana verkisto Federico Garcia Lorca estas rilata al ĝi. Ĝi estis transskribita en la francan kaj la nederlandan ambaŭflanke de la laboro. Germana, hispana, angla, araba, rusa kaj ĉina tradukoj ankaŭ estis aldonitaj.
Se vi volas scii pli, nepre elŝutu la broŝuron pri la metroo. Ĝi estas disponebla en la franca, la nederlanda kaj la angla. Jen ligilo al informoj en la franca.